U ovom radu su tabelarno prikazane vrednosti srednjih mesečnih i godišnjih temperatura vazduha za Beograd, koje su dobijene na osnovu korelacija mernih podataka između Senjaka i Vračara.
U ovom radu su prikazani kompletni rezultati temperaturnih merenja Vladimira Jakšića na Senjaku, za periode od 1848. do 1865. i od 1876. do 1899. godine, koji su, na osnovu srednje razlike između gradskih lokacija SENJAK i VRAČAR (uporedni period 1888-1899. godina), redukovani na stanicu VRAČAR. Nakon provere rezultata dobijenih redukcijom podataka, može se pouzdano zaključiti da su na ovaj način kvalitetno rekonstruisani kompletni Jakšićevi MESEČNI temperaturni podaci sa Senjaka, što znači da je uspešno produžen beogradski niz MESEČNIH temperaturnih podataka.
U tabeli 1 su prikazane vrednosti srednjih mesečnih i godišnjih temperatura vazduha nakon redukcije podataka sa SENJAKA na VRAČAR. Na taj način su stari Jakšićevi MESEČNI temperaturni podaci u potpunosti analizirani, obrađeni i pripremljeni za javnu upotrebu.
TABELA 1 – Srednje mesečne i godišnje temperature vazduha u Beogradu (homogeni podaci), nakon redukcije podataka sa Senjaka na Vračar
Kao dokaz uspešno obavljene redukcije podataka, u tabeli 2 je dat pregled uporednih vrednosti srednjih mesečnih i godišnjih temperatura u Beogradu u periodu od avgusta 1887. do decembra 1899. godine za stanice VRAČAR (gornji red u tabeli) i SENJAK (donji red u tabeli).
TABELA 2 – Uporedni pregled srednjih mesečnih i godišnjih temperatura za VRAČAR (gornji red) i SENJAK – redukovane vrednosti (donji red)
Podaci za stanicu Vračar (gornji red u tabeli 2) predstavljaju srednje mesečne temperature na Vračaru, dok su podaci u donjem redu redukovani sa Senjaka na Vračar, na osnovu srednje razlike između ova dva niza podataka. U tabeli 2 vidimo da od 149 meseci sa paralelnim podacima, u čak 114 njih dobijena razlika iznosi do svega 0,3 stepena (meseci obojeni žutom bojom). Dakle, nakon analize ova dva paralelna beogradska niza i redukcije podataka sa Senjaka na Vračar, ustanovljeno je da u više od 75% slučajeva razlika u mesečnim podacima između ove dve gradske stanice iznosi do (svega) 0,3 stepena, kako po pojedinačnim mesecima, tako i na godišnjem nivou, što je očigledan pokazatelj da se rezultati Jakšićevih merenja sa Senjaka (periodi 1848-1865. i 1876-1899) vrlo uspešno mogu iskoristiti u cilju kvalitetnog produžetka beogradskog meteorološkog niza.
TABELA 3 – Srednje vrednosti razlika po mesecima i na godišnjem nivou između originalnih Jakšićevih podataka sa Senjaka i podataka sa MO „Vračar“ u periodu paralelnih osmatranja (1888-1899)
Kao što se iz tabele 3 može videti, najbolji rezultati redukcije MESEČNIH i GODIŠNJIH temperaturnih podataka sa stanice Senjak na stanicu Vračar su dobijeni kod dva najvažnija temperaturna parametra – srednjih mesečnih temperatura i srednjih mesečnih maksimalnih temperatura, dok su kod minimalnih temperatura dobijeni nešto lošiji rezultati redukcije, s obzirom na lokacije i mikroklimu oba ova merna mesta, što je i sasvim logičan i očekivani ishod redukcija podataka.
U narednom periodu planira se rekonstrukcija, odnosno redukcija DNEVNIH temperaturnih podataka sa stanice SENJAK na stanicu VRAČAR, što će biti daleko obimniji i složeniji poduhvat u odnosu na do sada urađene korekcije i redukcije MESEČNIH vrednosti.
Nažalost, mesečni podaci za period od decembra 1865. do novembra 1875. godine (10 godina) nisu mogli biti redukovani sa Senjaka na Vračar, jer nedostaje dnevnik Jakšićevih merenja za taj period. Međutim, nedostajući podaci su rekonstruisani na osnovu temperaturnih podataka Budimpešte i Zagreba.
Autor rada: Vladimir Bilak