U priloženoj tabeli vidimo uporedni pregled srednjih mesečnih temperatura, srednjih mesečnih maksimalnih temperatura i srednjih mesečnih minimalnih temperatura za stanicu VRAČAR (urbanizovano centralno gradsko područje) i za stanicu SURČIN (neurbanizovano područje), i to za period 1990-2017. godina (dužina analiziranog niza 28 godina):
Ovi uporedni podaci nam pokazuju da je stanica VRAČAR toplija od stanice SURČIN za 0,7 stepeni na godišnjem nivou, što znači da (beo)gradsko toplotno ostrvo ima tzv. toplotni efekat od 0,7 stepeni, što se sasvim dobro uklapa i u dobijene rezultate za prethodne periode.
Generalno gledano, u tim okvirima (0,5-0,9 stepeni) se inače i kreće razlika između temperaturnih podataka sa stanica u urbanim i ruralnim sredinama (područjima).
U priloženoj tabeli, posmatrano po mesecima, raspon razlike srednjih mesečnih temperatura između grada i okoline se kreće od 0,5-0,8 stepeni, i najveći je u zimskim mesecima, zbog relativno česte pojave temperaturne inverzije, u (anticiklonalnim) situacijama kada je zbog pojave jutarnje ili celodnevne magle znatno hladnije u Surčinu nego na Vračaru, kao i u situacijama kada je nakon prodora sibirskog ili arktičkog vazduha, pri jakom noćnom hlađenju, a uz to i prisutnom snežnom pokrivaču – minimalna temperatura u okolini grada znatno niža od one u njegovom centru (ponekad čak i za 10 i više stepeni). Kao očigledan primer ove pojave, na slici ispod vidimo pregled temperatura u jutarnjim satima na širem beogradskom području (datum 19.12.2009. godine).
Međutim, ovde je važno napomenuti da srednje dnevne temperature, a na osnovu njih i srednje mesečne i godišnje vrednosti – nisu realan pokazatelj vremenskih situacija (atmosferske cirkulacije), jer na njih u urbanim sredinama u velikoj meri utiču antropogeni faktori u večernjim, noćnim i jutarnjim časovima. Takođe, još je važnije napomenuti da klimatski alarmisti i zagovornici teorije o antropogenom globalnom zagrevanju i brzim klimatskim promenama prezentuju isključivo podatke o srednjim godišnjim temperaturama, sa očiglednim ciljem da dokažu kako je navodno zagrevanje znatno intenzivnije nego što zaista jeste, prikazujući rezultate merenja u urbanim sredinama, čiji su podaci vremenom postali nehomogeni usled antropogenih uticaja. Nasuprot (nehomogenim) srednjim temperaturama, maksimalne temperature su najhomogeniji temperaturni parametar, i kao takve – ne pokazuju statistički značajne trendove nigde na planeti, što se teoretičarima tzv. globalnog zagrevanja nimalo ne dopada, pa iz tih razloga nigde i ne pominju maksimalne temperature.
Što se tiče maksimalnih temperatura u priloženoj tabeli, razlika između stanica SURČIN i VRAČAR, na godišnjem nivou, je svega 0,4 stepena, što nam jasno govori da su maksimalne temperature najhomogeniji temperaturni parametar, s obzirom na činjenicu da prikazuju najrealnije stanje temperatura, kao krajnji efekat konkretnih vremenskih situacija i dešavanja baziranih na tipovima atmosferske cirkulacije. U skoro svim mesecima srednja razlika je identična i iznosi svega 0,3 stepena, osim u decembru i januaru mesecu (0,6 stepeni), kada se, u anticiklonalnim situacijama, neretko javljaju celodnevne magle, koje uslovljavaju znatno niže maksimalne temperature u okolini grada i u njegovim nižim delovima, za razliku od centra grada i njegovih viših delova, gde se registruju znatno više maksimalne temperature. Naravno, pomenuta razlika od svega 0,3 stepena je rezultat nešto više temperature u centru grada nego u Surčinu, zbog postojanja okolnih zgrada, betoniranih staza u Karađorđevom parku oko Dečije klinike u Tiršovoj ulici, kao i pojačanog intenziteta saobraćaja u okolini merne stanice na Vračaru.
Dakle, još jednom – maksimalne temperature su najrealniji pokazatelj vremenskih situacija, odnosno stanja atmosferske cirkulacije. U cilju relevantne analize meteoroloških podataka i pravilnog sagledavanja klimatskih procesa, moraju se analizirati isključivo maksimalne temperature (kao i njihovi trendovi), a ne neki drugi temperaturni parametri, kod kojih dolazi do izražaja uticaj antropogenih faktora ili neki drugi prirodni uticaji vezani za (mikro)lokacije mernih mesta.
Sasvim logično i očekivano – najveća srednja razlika između stanica SURČIN i VRAČAR je registrovana kod minimalnih temperatura (1,5 stepen na godišnjem nivou), što nam pokazuje da je okolina grada u večernjim, noćnim i jutarnjim časovima vrlo često, i to u svim mesecima, u manjoj ili većoj meri – hladnija od njegovog centra, što nam sasvim jasno govori o uticaju čovekovih aktivnosti u urbanizovanim sredinama. Naravno, u situacijama kada je oblačno i/ili vetrovito vreme, takoreći ne dolaze do izražaja efekti gradskog toplotnog ostrva, jer je tada temperatura prilično ujednačena na širem području.
Pogledajte još i: OSNOVNE KARAKTERISTIKE BEOGRADSKOG OSTRVA TOPLOTE